TÜRKİYE-ÇİN KARAYOLUYLA ULUSLARARASI TAŞIMACILIK ANLAŞMASI 3. TUR GÖRÜŞMELERİ 18-19 NİSAN'DA PEKİN'DE GERÇEKLEŞTİRİLDİ
14-15 Mayıs 2017’de Çin’de “Bir Kuşak Bir Yol Zirvesi” adlı çok taraflı bir zirvenin düzenleneceği ve söz konusu zirveye Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip ERDOĞAN’ın da katılım sağlayacağı bilgisi üzerine, 30-31 Mayıs 2016 tarihlerinde iki ülke arasında İstanbul’da yapılan 2. Karayoluyla Uluslararası Taşımacılık Görüşmeleri sonunda paraflanan “Türkiye Cumhuriyeti ve Çin Halk Cumhuriyeti Arasında Karayoluyla Uluslararası Yük ve Yolcu Taşımacılığı Anlaşması”nın anılan zirve kapsamında imzalanması için Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığımız, Dışişleri Bakanlığı ve Çin makamları nezdinde girişimde bulunmuştur. Dışişleri Bakanlığımız üzerinden Bakanlığımıza iletilen 6 Nisan 2017 tarihli yazıda, Çin tarafının parafe edilen taslak Anlaşma üzerinde bazı değişiklik önerileri sunduğu ve bu önerilerin görüşülmesi için Pekin’de bir teknik toplantı yapılmasını teklif ettiği öğrenilmiştir.
Bu çerçevede, Türkiye Cumhuriyeti Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Karayolu Düzenleme Genel Müdürlüğü Genel Müdür Yardımcısı V. Nurhan Tüfekçioğlu’nun başkanlığındaki Türk Heyeti ile Çin Halk Cumhuriyeti Ulaştırma Bakanlığı Taşıma Hizmeti Genel Müdürlüğü Genel Müdür Yardımcısı Wang Shuiping’in başkanlığındaki Çin Heyeti, Çin tarafının daveti üzerine 18-19 Nisan 2017 tarihlerinde Pekin’de Karayoluyla Uluslararası Taşımacılık Anlaşması Görüşmelerinin 3. Tur Toplantısını gerçekleştirmiştir.
Toplantıda, 30-31 Mayıs 2016 tarihlerinde iki ülke arasında İstanbul’da yapılan 2. Karayoluyla Uluslararası Taşımacılık Görüşmeleri sonunda paraflanan “Türkiye Cumhuriyeti ve Çin Halk Cumhuriyeti Arasında Karayoluyla Uluslararası Yük ve Yolcu Taşımacılığı Anlaşması” yeniden ele alınmış ve son halini alan metin yeniden paraflanmıştır. Taraflar Anlaşmanın 14-15 Mayıs 2017’de gerçekleştirilecek olan “Bir Kuşak Bir Yol Zirvesi” sırasında imzalanması konusunda görüş birliğine varmışlardır.
V. Nurhan Tüfekçioğlu - Wang Shuiping | 18-19 Nisan 2017 - Pekin
Toplantıda, Türk heyeti Çin heyetinden Anlaşmanın ne zaman yürürlüğe konulabileceği hususunda bilgi istemiştir. Çin heyeti, Anlaşma imzalandıktan sonra Çin’de bazı prosedürlerin tamamlanmasının gerektiğini, ancak bunun çok uzun zaman almayacağını, Temmuz-Ağustos aylarında iki heyet arasında geçiş belgelerinin kullanımı ve benzeri konularda görüşmeler yapıldıktan sonra Türk tarafına bildirimin hemen yapılabileceğini bildirmiştir.
Taraflar, 24-28 Ağustos 2017 tarihlerinde gerçekleştirilecek olan “Urumçi Ticaret ve Ekonomi Fuarı” sırasında her iki ülke heyetlerinin ve karayolu taşımacılığı sektörü temsilcilerinin Urumçi’de bir araya gelerek buradaki lojistik merkezinde incelemelerde bulunması ve söz konusu Anlaşmaya işlerlik kazandırılması amacıyla müzakerelere başlanması konusunda mutabık kalmışlardır. Türk tarafı, iki ülke arasında teati edilecek geçiş belgesi örneklerini hazırlayarak Çin tarafına tevdi edecek ve heyetler, taşımacılık faaliyetleri sırasında bulundurulması gereken diğer belgeler hakkında görüş teatisinde bulunacaklardır.
Toplantıda Türk heyeti, Türk taşımacıların Çin’den yük alabileceği, Çin’e komşu ülke sınırlarına (Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Pakistan, vs.) yakın lojistik merkezler hakkında Çin heyetinden bilgi istemiştir.
Çin heyeti, konuyla ilgili olarak bir sonraki KUKK Toplantısı sırasında ayrıntılı bilgi verileceğini, ancak Kazakistan sınırındaki Horgos Sınır Kapısına yakın Urumçi’de, Kırgızistan sınırı üzerinde bulunan Torugart ve Kıstan Sınır Kapılarına yakın Kaşgar’da lojistik merkezleri bulunduğunu ifade etmiştir. Çin heyeti ayrıca, Kırgızistan sınırından Kaşgar’a yaklaşık 180 km. Kazakistan sınırı ile Urumçi lojistik merkezi arası 500 km. ve Almatı-Urumçi arası 700 km. mesafe olduğu hususunda Türk heyetine bilgi vermiştir.
Çin heyeti, Çin’in ihraç yüklerinin genel olarak Kazak ve Rus taşımacılar tarafından Orta Asya’ya taşındığını; Kazak taşımacıların Korgos Sınır Kapısından yük aldığını ve Kazakistan’dan Urumçi’ye taşıma yaptığını; Kazak tarafı Çinli taşımacıların Kazakistan üzerinden taşıma yapmasına izin vermediği için yakın zamanda Kazak taşımacıların da Çin üzerinden taşıma yapılmasına izin verilmediğini ifade etmiştir. Bunun yanı sıra Çin heyeti, Çin’den batıya karayolu ile yılda ortalama 1 milyon ton üstünde (yaklaşık 40-45 bin taşıt) eşya taşıması yapıldığı hususunda da ayrıca bilgilendirmede bulunmuştur.
Türk heyeti, Türkiye-Çin dış ticaret dengesinin Çin lehine olduğunu; Çin’den Türkiye’ye yıllık ortalama 25 milyar dolar, Türkiye’den Çin’e ortalama 2,5 milyar dolar ihracat yapıldığını; Çin ihraç yüklerinin halihazırda Türkiye’ye Dubai üzerinden İranlı taşımacılar tarafından getirildiğini ve bunun yaklaşık 1 ay sürdüğünü; Türk taşımacıların söz konusu yükleri Türkiye’ye 10 günde getirmeyi planladığını; Türk taşımacıların piyasaya girişiyle birlikte oluşacak rekabet ortamı sayesinde navlunların düşeceğini ve Çin’in ihracat maliyetlerinin ucuzlayacağını; iki ülke arasında karayolu taşımacılığı ilişkilerinin bir an önce başlamasının her iki tarafın da çıkarına olan bir kazan-kazan projesi olduğunu; Anlaşmanın imzalanmasından sonra Türk firmalarının Çin’de firma ve ortaklıklar kurarak Çin’de yatırım yapacaklarını belirtmiş ve bu nedenle en kısa zamanda geçiş belgesi kotalarının belirlenmesinin önemini vurgulamıştır. Çin heyeti, bu konunun Ağustos ayında Urumçi’de gerçekleştirilecek olan toplantı sırasında ele alınabileceğini ifade etmiştir.
Türk heyeti, Çin’in Pakistan’da çok büyük yatırımları olduğunu belirterek İran-Pakistan sınırında bir lojistik merkezin bulunup bulunmadığını, Çin’den Pakistan-İran sınırına yük gidip gitmediği, Türk taşımacıların oradan yük alıp alamayacağı konularında Çin heyetinden bilgi istemiştir. Çin heyeti bilgilerinin bu yönde olduğunu, ancak daha sonra net bir bilgi verebileceklerini ifade etmiştir.
Türk heyeti ayrıca Pakistan’ın Gwadar Limanının işletmesinin Çin’e verildiğini belirterek, İran’ın Pakistanlı taşımacılara transit geçişine izin vermezken Türk taşımacıların İran üzerinden transit geçişlerinin serbest olduğunu, Türk taşımacıların buradan alacakları yükleri yaklaşık 6-7 günde Türkiye’ye taşıyabileceklerini dile getirmiştir. Çin heyeti Gwadar’a ilişkin net bir bilgi sahibi olmadıklarını ifade etmiştir.
Türk heyeti, TIR sisteminin Çin’de ne zaman yürürlüğe gireceği hususunda Çin heyetinden bilgi istemiştir. Çin heyeti hazırlıkların tamamlanmak üzere olduğunu ifade etmiştir.
Bakanlığımızca Türkiye-Çin Karayolu Taşımacılık Antlaşması’nın 15 Mayıs 2017 tarihi itibariyle imzalanması öngörülmektedir. İmzalanması durumunda Ağustos ayında Urumçi bölgesine yapılacak ziyaret vesilesiyle toplantıda geçiş belgesi sayılarına ve formatına karar verilecektir. Bir aksiliğin olmaması durumunda 2018 yılından itibaren Çin ve Çin’den taşımacılığımızın başlayabileceği değerlendirilmektedir.
Bu cihetle, Ağustos ayında Urumçi bölgesine yapılacak ziyarete sektörümüz tarafından geniş katılım sağlanacağı öngörülmektedir. Nitekim, bu toplantıda Çin tarafı da kendi özel sektörü ile katılmayı hedeflemektedir. Sektörümüz ve ülkemiz adına şimdiden hayırlı olmasını diler, başta Sayın Nurhan Tüfekçioğlu olmak üzere heyetine teşekkürlerimizi sunarız.
Berkalp Kaya - berkalp.kaya@und.org.tr | 0212 359 26 00 / 207