İran’da son dönemde İran Riyalinin hızlı değer kaybını kontrol almak amacıyla İran Merkez Bankası tarafından yayınlanan Tebliğ’de, 21 Mart 2020-20 Mart 2021 tarihleri arasında İranlı ihracatçıların ülkeye döviz getirmesine ilişkin uygulama usulleri yeniden belirlenmiş olup, sözkonusu hususlar aşağıda yer almaktadır.

• İhracatçılar ihracat bedelinin %80’ini ülkeye banka kanalıyla getirerek NİMA Sistemine yatırmalıdır. Gerikalan %20’sini ise banknot olarak getirip, serbest kurdan bozdurabilir. Üretici ve ithalatçı ihracat bedelinin %30’unu ithalat için kullanabilir.

• İhracat gelirleri 4 ay içinde ülkeye getirilmelidir. İhracatçı bedeli üç ay içinde ülkeye getirmesi durumunda ihracat bedelinin %10’unu getirmekten muaf tutulur.

• Ticaret, Sanayi ve Madenler Bakanlığı tarafından verilen ticaret kartları (Kart-e Bazargani), firmaların ihracat bedelini ülkeye getirme yükümlülüklerini yerine getirmelerine paralel olarak derecelendirilecek ve ihracat bedelini getirmede yükümlülüklere tam uyanlara döviz tahsisleri ve diğer ihracat işlemlerinde kolaylık sağlanacaktır.

• İhracat bedelinin ülkeye getirilmesi yükümlülüğünü yerine getirmeyenlerin ticaret kartı iptal edilecek, ithalat için sipariş kaydı engellenecek, iç ve dış ticareti sınırlandırılacak, gümrüklerde yeşil hat kullandırılması sonlandırılacak, yeşil hat kullanmak için yatırılmış bulunan teminat mektuplarına el konulacak, daha önce sağlanmış bulunan tüm teşvik ve muafiyetleri iptal edilecek, bankaların kredi ve diğer hizmetlerini bu firmalara sunması yasaklanacak, ülkeden döviz çıkışına yasal olmayan yollardan aracılık eden lisanslı döviz bürolarının lisansı iptal edilecek, İran Eximbank’ının verdiği tüm destekler sonlandırılacak ve uluslararası taşımacılık hizmetlerinden yararlanmaları engellenecektir.

Tebliğ’deki uygulamalara ilişkin değerlendirmelerde bulunan İranlı özel sektör temsilcileri, İran’ın zaten kısıtlı olan ihracat hacminin daha da daralacağını, özellikle KOBİ mahiyetindeki ihracatçıların Tebliğ’deki ağır yükümlülükler nedeniyle ihraç kapasitesinin sınırlanacağını ifade etmektedir. Sözkonusu olabilecek ihracat daralması nedeniyle ülkemizin özellikle İran’ın da tüketim mallarıyla da etkili olduğu Irak ve Afganistan pazarında bıraktığı boşluğu etkili bir şekilde değerlendirmesi mümkün olabilecektir.

Kaynak: Ticaret Bakanlığı